کودکان از سنین 3 تا 12 سالگی تغییرات بسیار زیادی می کنند، از جمله این تغییرات رشد هوش و فرایندهای هوشی در کودکان است. از موجوداتی با تفکر نسبتا ساده به کودکانی که توان تفکر مستقل دارند، تبدیل می شوند که می توانند بصورت پیچیده به درک مسائل بپردازند. یادگیری و رشد فکری و هوشی فرایندی مداوم و تدریجی است که حتی پس از سنین کودکی نیز ادامه دارد.
رشد مفاهیم اولیه (3 تا 7 سالگی) – رشد هوش در کودکان
زمان
مقایسه یک کودک سه ساله با یک کودک هفت ساله نشان می دهد که تغییرات زیادی در این سنین اتفاق می افتد. این تغییرات دامنه وسیعی از دانش و درک را در برمی گیرد. کودکان سه ساله در کودکی درک محدودی از زمان را آغاز می کنند. آنها همه گذشته را “دیروز” و همه آینده را “فردا” توصیف می کنند. یک سال بعد آنها تمایزهای زیادی را یاد می گیرند. مانند تمایز بین صبح، ظهر و شب؛ و حتی تغییرات فصلی را نیز به مرور یاد می گیرند.
تکلم
رشد واژگان و توانایی ایجاد ارتباط برای برای رفع نیازها، شاید قابل توجه ترین تغییر شناختی و هوشی باشد که در این سنین می توان مشاهده کرد. جملات ساده بخش قابل توجهی از مکالمات یک کودک سه ساله را تشکیل می دهد، که این جملات برای اعضای خانواده قابل درک است و برای دیگران و افراد غریبه شاید قابل درک نباشد. بیشتر کودکان چهار ساله می توانند با هم سن و سال های خود و دیگران مکالمه کنند، با خوشحالی داستان هایی از فعالیت های خود بگویند. این روند ادامه دارد تا زمانی که یک کودک هفت ساله می تواند به صورت دقیق خود و خواسته های خود را بیان کند و توصیفاتی دقیق از فعالیت خود داشته باشند.
خواندن
کودکان سه ساله ممکن است برای خود چند کتاب داستان مورد علاقه داشته باشند و از خواندن آن توسط والدین لذت ببرند و حتی گاهی تظاهر به خواندن می کنند. کودکان پنج ساله درک ابتدایی از واج ها دارند و می توانند کلمات چاپی را گاها تشخیص دهند. معمولا کودکان از 6 تا 7 سالگی به صورت نرمال شروع به خواندن کلمات و جملات ساده تر می کنند.
استدلال
استدلال توانایی استفاده از دانش موجود برای گرفتن نتایج احتمالی است که واقعا در طول سال های سه تا هفت سالگی افزایش می یابد. کودکان هفت ساله می توانند به صورت منظم نتیجه گیری دقیق داشته باشند و همچنین می توانند دیدگاه های دیگران را درک کنند و این موضوع را متوجه می شوند که چیزهای متضا می توانند در عین حال همزمان وجود داشته باشند.
مفاهیم بعدی (هشت تا دوازده سال) – رشد هوش در کودکان
اجتماعی شدن
افزایش علاقه به جامعه پذیری در کودکان، تاثیر زیادی بر رشد شناختی آنها مانند مفاهیم شناختی، اخلاق، انصاف و عدالت دارد. شناخت خود در این سن افزایش پیدا می کند.
ارتباط کلامی و کتبی
کودکان هشت ساله که اکنون قار هستند خود را به صورت شفاهی ابراز کنند، شروع به تسلط بر فرم نوشتاری ارتباط نیز می کنند. در سنین دوازده سالگی کودکان بیشتر با دنیای بزرگتر ها آشنا می شوند و به فعالیت هایی مانند شعرپردازی و خاطره نویسی می پردازند. این کار به کودکان کمک می کند تا وقایع و رویدادها را از نگاه دیگران بنگرند.
قدرت نمایی و خودنمایی شخصیت
بسیاری از والدین از این توانایی کودکان تعجب می کنند و گاه آزرده خاطر می شوند. کودکان در سنین نه تا دورازده سالگی در رابطه با کارهایی مانند داشتن ارتباط جنسی و یا حتی مواد مخدر می توانند تصمیم بگیرند. پی ریزی شخصیت و اعتمادبنفس در کودکی به آنها کمک می کند تا تصمیمات درست تری بگیرند. تحقیقات مختلفی نشان داده است، کودکانی که حس اعتمادبنفس خوبی دارند معمولا انتخاب های درستی انجام می دهند و ابراز خود را در کارها و اعمال خطرناک نمی بیند.
والدین چگونه می توانند کمک کنند؟
درست است که کودکان تحت تاثیر رسانه ها و هم سن و سالان خود هستند، اما بیشتر از هر کسی این والدین و اعضای نزدیک هستند که بر رشد شناختی و هوشی و حتی همه ابعاد رشدی تاثیرگذار هستند. چینش فعالیت ها و بازی هایی که لذت بخش باشد و همراه سایر اعضای خانواده در خانه و یا مسافرت های خارج از خانه باشد، می تواند بر رشد هوشی و شناختی کودکان اثرگذار باشد و بر اعتمادبنفس و تصمیم گیری آنها تاثیر مثبت بگذارد. والدین همیشه ترسی نسبت به مستقل گذاشتن کودکان دارند. اما باید گفتن که آزاد گذاشتن کودکان در برخی امور می تواند به حس استقلال و حس اعتمادبنفس آنها تاثیر مثبتی بگذارد.
اگر سوالی در این زمینه دارید، در انجمن گفت و گو مطرح کنید!
منبع: kid’s development
