استعداد یا هوش جسمانی در کودکان بسیار مهم است و می توان به جرات گفت که زیربنای سایر اشکال هوش می باشد. از نظر گاردنر، هوش بدنی و حرکتی شامل موارد زیر است.
- استعداد کار با اشیاء
- به کارگیری حرکات ظریف انگشتان یا دست‌ها و همچنین استفاده از کل بدن است.
از نظر گاردنر «اگر چه این دو استعداد دارای کانون های جداگانه در مغز هستند، ولی این دو مهارت برای انجام بسیاری از کارها با هم هماهنگ هستند».
به عبارت دیگر هوش بدنی یعنی؛ ۱- توانایی کنترل ماهرانه حرکت های بدن و ۲- استفاده ماهرانه از اشیا
افرادی که هوش بدنی بالایی دارند، علاقمند به انجام کارهایی هستند که بدن و به خصوص دست آنها را درگیر می کند. مثل رشته های ورزشی، کارهای فنی و مکانیکی، صنایع دستی، هنرهای ظریف و… .
متخصصان بر این باورند که هوش بدنی نیز مانند سایر ابعاد هوش هم ناشی از عوامل ژنتیکی و هم محیطی است. ورزش و تحرک عامل محیطی مهمی است که نه تنها باعث تقویت هوش بدنی می شود بلکه سایر ابعاد هوشی را هم تحت تاثیر قرار می دهد.
یک تفکر غلط در گذشته
در برخی تفکرات سنتی، یک گسستگی بین فعالیت های ذهنی و فعالیت های بدنی وجود دارد . این تفکر نادرست این اندیشه را القا می کند که آنچه با بدن انجام می دهیم، کم ارزشتر از آن چیزهایی است که با ذهن انجام می دهیم. مثلا فعالیت های ذهنی بر فعالیت های بدنی شرافت دارند.
ضرب المثل عقل سالم در بدن سالم، بیانگر اهمیت هوش جسمانی است.
اگر بدن سالم تری داشته باشیم، توان تفکری بهتری هم خواهیم داشت.
وضعیت جسمانی در روش تفکر موثر است و حتی برخی از حرکات بدنی منجر به یافتن ایده های خاص می شود.
روانشناسان معتقدند که بین قابلیت های بدن و توانایی های شناختی ارتباط مستقیمی وجود دارد.
بر مبنای یافته های نورولوژیکی یک گرایش واضح در همانند سازی فرآیندهای اندیشه با مهارتهای بدنی وجود دارد.
سقراط وقتی که می خواست ایده هایش را برای شاگردانش تشریح و تبیین کند به همراه آنان به گرد استادیوم لیسیوم واقع در آتن راه می رفت و در حین قدم زدن با آنها گفتگو می کرد. همچنین امانوئل کانت، فیلسوف بزرگ آلمانی هر روز صبح زود از خواب برمی خواست و مسیری را که به رودخانه نزدیک خانه اش منتهی می شد، پیاده طی می کرد.
به گفته خودش، فلسفه اش را در حال طی کردن این مسیر هر روزه طرح ریزی می کرد.
مراقبت از بدن را جدی بگیرید
- به بدنتان گوش دهید؛
- وقتی خیلی احساس خواب می کنید، یا توان بلند شدن از رختخواب را ندارید و یا دردی در بدن خود احساس می کنید، به ندای بدن توجه کنید و آن را از ضعف قدرت اراده تفکیک نمایید.
- به ارگونومی محیط در رابطه با بدنتان توجه نمایید؛
- وضعیت نشستن، راه رفتن، نفس کشیدن، خوابیدن و موقیت بدن در همه فعالیت ها باید مورد مراقبت باشد.
- از موقعیت هایی که توام با فشار و استرس است دوری کنید.
مهارت ها و نشانه های هوش بدنی بالا
- آنها درک خوبی از حس تعادل و هماهنگی دست و چشم دارند.
- از حرکات فیزیکی لذت می برند.
- براحتی حرکات بدنشان را کنترل می کنند و با مهارت اشیاء را جابه جا می کنند.
- این افراد توانایی های بدنی خود می شناسند و با استفاده از قدرت و توانایی های بدنی و هماهنگی لحظه به لحظه ذهن و بدن حرکات فیزیکی خارق العاده ای را میتواند انجام دهد که حتی شاید از دید بیننده تجزیه و تحلیل آن حرکت بسیار دشوار باشد.
- افراد دارای هوش بدنی بالا درک خوبی از حس تعادل و هماهنگی دست و چشم یا پا و چشم دارند. طبق بررسیهای محققان یکی از دانشگاههای ایالت میشیگان در سال ۱۹۹۵، استاد بزرگ هنرهای رزمی – بروسلی -یکی از بزرگترین نوابغ هوش بدنی معرفی شده است.
- هماهنگی ذهن و دیگر اعضا آرامش و تمرکز بالایی برای انسان بوجود میاورد به طوری که یک ورزشکار که در آن واحد در حال انجام یک حرکت ورزشی است به طور کامل تک تک اعضای خود را تحت کنترل دارد و هر زمان که اراده کند میتواند انها به کار گیرد.
انجام حرکات ورزشی، رقص و حتی بازیگری برای این افراد ساده تر از دیگران است. می توانند با بدنشان حرکات ظریف و هنری انجام دهند. قادرند حرکات دیگران را به خوبی تقلید کنند و در رشته ورزشی خاص خود بدرخشند. - اگر حداقل در یک ورزش یا فعالیت فیزیکی به صورت منظم شرکت دارید و یا بر کارهای که با دست انجام می شود علاقمندید شک نکنید که شما دارای هوش بدنی بالایی هستید. ضمن اینکه ورزش و تحرک هم باعث تقویت هوش بدنی می شود.
برخی از مهارتها و قابلیت های افراد دارای هوش بدنی بالا عبارتند از:
- هماهنگی خوب اجزاء بدن با یکدیگر و با دستورات ذهن
- موفقیت در رشته های ورزشی و حرکات موزون،
- استفاده خوب از زبان بدن و ابراز احساسات از طریق بدن
- کار با صنایع دستی،
- هنرپیشگی،
- تقلید حرکات،
- توانایی استفاده از دست ها برای ساختن اشیاء، مثلا هنرنمایی در گل بازی، خمیر بازی و سفالگری
- توجه داشته باشید که این هوش در سطوح بالا و حرفه ای فقط زمانی بروز میکند که فرد بدنی ورزیده و بسیار آماده داشته باشد.
- این امر نیز مستلزم تمرینات طاقت فرسا برای به نتیجه رساندن استعداد موجود در بدن است.
افراد دارای هوش بدنی بالا برای چه مشاغلی خوبند
برخی از مشاغل مناسب برای این گروه عبارتند از:
ورزشکار، رقصنده، طراح و مدل ساز ماهر، جراح، مجسمه ساز، هنرپیشه، صنعتگر، طلا‌ساز، معمار، فروشنده، آهنگر، نوازنده، خیاط، آشپز، نجار، مکانیک، تعمیرکار، آرایشگر، فیزیوتراپ استاد تربیت بدنی اشاره کرد.
برخی مشکلات کودکان دارای هوش بدنی بالا
کودکانی که دارای هوش بدنی خوبی هستند، ممکن است، ناسازگار، شرور و بی توجه به درس به نظر برسند.
چنین تصوری ممکن است منجر به شکست تحصیلی یامدرسه گریزی آن ها شود.
این کودکان ممکن است در بیشتر کلاس‌ها بی‌قرار به نظر برسند؛
دادن چیزی برای نگه داشتن در دست به سادگی ممکن است این مشکل را حل کند.
شرکتی با ملاحظه این مسئله طی آزمایشی مقداری بازی اجرایی را به جلسه‌ی شرکت آورده و به هر یک از اعضای حاضر یک نوع ابزار نیزه مانند داده شد تا در دست نگه دارند، ملاحظه شد که فرآوری و خلاّقیت در گروه به طور معناداری افزایش پیدا نمود. تأثیر مشابهی میتواند بر دانش‌آموزان دارای هوش جنبشی به دست آید. ممکن است آنها فقط نیاز داشته باشند، چیزی را در دستشان نگه دارند تا مغزشان را آرام کنند و برای تفکر و یادگیری فرصت پیدا نمایند.
ممکن است کسانی را دیده باشید که در سر کلاس، مدام به اصطلاح “وول” می خورند و نمی توانند ثابت و ساکن بنشینند و بر مطالب درسی متمرکز شوند. این افراد موقع مطالعه یا فکر کردن راه می روند، قدم می زنند، مسائل را گاهی روی رکاب زدن بر دوچرخه حل می کنند، کلاس درسی که آرام و ساکن باشد برای این افراد بازدهی یادگیری بالایی ندارد. بالعکس کلاس درسی که حرکت در آن آزاد باشد و دانش آموزان بتوانند آزادانه در کلاس حرکت کنند، اشیاء را جابه جا کنند یا حرکات بدنی حتی کوچکی مثل مرتب کردن کارت ها یا پر کردن جدول پای تخته را انجام دهند بار یادگیری را برایشان افزایش می دهد.
اینها احتمالا هوش بدنی بالایی دارند.
توصیه هایی به معلمین
- از بچه ها نخواهید همگی آرام و بی حرکت و مجسمه وار به شما و تخته سیاه زل بزنند و به درس گوش کنند.
- حرکت های متین و کنترل شده را در کلاس آزاد بگذارید
- (مثلا اگر کسی می خواهد به طرف میز دوستش حرکت کند و سوالی از او بپرسد، باید اجازه اش را داشته باشد).
- فعالیت های آموزشی پر جنب و جوش را برای شادی و نیز پرورش هوش بدنی بچه ها در برنامه کلاس بگنجانید
- جدولی یا نموداری پای تخته بکشید و از بچه های بخواهید پای تخته بیایند و جاهای خالی را پر کنند
- کارهای گروهی را به کلاس اضافه کنید
- یک نمایشنامه کوچک یا نقش بازی کردن ساده را به برنامه کلاس خود بیفزائید
- از مدل ها و وسایل کمک آموزشی برای تدریس خود استفاده کنید و بگذارید بچه ها آنها را لمس و دستکاری کنند و تجربه به دست بیاورند
- آزمایش های ساده و مرتبط با موضوع درس را در برنامه درسی دانش آموزان بگنجانید.
- ورزش و فعالیت های بدنی دانش آموزان را جدی بگیرید.
نکته مهم
توجه به این نکات مهم است که:
اگر نشانه هایی از بالا بودن هوش بدنی در کودکتان مشاهده نمی کنید نباید انجام فعالیت هایی (ورزش ها و …) که در مورد رشد هوش بدنی توصیه شده است را کنار بگذارید.
این را بدانید که عقل سالم در بدن سالم است.
هرچقدر آمادگی و انعطاف بدنی بیشتر باشد ظرفیت بهره گیری از سایر ابعاد هوش نیز بیشتر خواهد بود.
در انتخاب رشته ورزشی، علاوه بر آناتومی بدن به علایق و تیپ شخصیتی کودک نیز توجه نمایید.
رشته ورزشی می تواند حلال برخی نقاط ضعف شخصیتی کودک نیز باشد.
اگر کودکانی که دارای هوش بدنی بالاتری هستند، از فرصتها و آموزشهای متناسب با این بعد از هوششان بهره مند شوند، می توانند دارای تخصص هایی شوند که نیاز به کار ظریف، سریع و قوی با اندامهای بدن دارند.
نتیجه بحث
- ابعاد ۹ گانه هوش، استعدادهای کلان یا اصلی هستند.
- هر استعدادی برای شکوفایی نیازمند فعالیت، تمرین و بعضا تلاش های طاقت فرسا است.
- هرکسی درجه ای از استعداد را در هوش بدنی و سایر ابعاد هوش دارد.
- آنهایی که در سطوح بالاتر این استعداد هستند، می توانند تا سطوح قهرمانی و حرفه ای ورزش کنند.
- دستیابی به انعطاف و آمادگی بدنی برای هرکس به میزان استعدادش ضرورت دارد.
- آمادگی جسمی علاوه بر ارتقاء سلامتی بر سایر ابعاد هوش نیز اثر مثبت دارد.
- تربیت بدنی می تواند منشاء کامیابی شغلی، حرفه ای و اجتماعی کسانی باشد که در این بعد از هوش سرآمد هستند.
- چنانچه متوجه علائم هوش بدنی بالا در فرزندتان شدید برای تعیین رشته ورزشی مناسب به مراکز استعداد یابی ورزشی مراجعه نمایید.
اگر سوالی دارید در انجمن گفت و گو مطرح کنید.
منبع: بامام
