مرحله بلاستوسیت در بارداری

به طور معمول انتقال جنين در روش های کمک باروری (لقاح خارج رحمی)، دو روز بعد از گرفتن تخمک (اووسيت) یعنی در مرحله امبریو یا زمانی که جنين در مرحله ۲ يا ۴ سلولی به سر می برد، صورت می گيرد که در واقع زمانی است که به طور طبيعی تخمک پس از لقاح به رحم می رسد و شرايط محيطی مناسبی برای بقای جنين در رحم وجود دارد.

اما در شرایطی می توان با توجه به تعداد تخمک های لقاح یافته، شرایط و سابقه بیمار و صلاح دید متخصص جنین شناسی، به منظور انتخاب جنین بهتر با رشد و کیفیت مناسب و بهبود کیفیت لانه گزینی جنین، کشت جنین ها و  انتقال آن ها را تا روز سوم و یا مرحله بلاستوسیست ادامه داد؛ زیرا انجام موفقیت‌آمیز بارداری مستلزم اتصال بلاستوسیت به دیواره رحم می‌باشد.

مرحله بلاستوسیت

در حقیقت بلاستوسیت جنین یا رویانی است که بعد از لقاح، مدت ۵ تا ۶ روز رشد کرده است و به دو نوع سلول مختلف تقسيم شده است. سلول های سطحی (تروفكتودرم) که نهايتا جفت را تشكيل مي دهند و توده سلولی داخلی که تبديل به جنين می شوند. يك بلاستوسيست سالم در روز ششم از مخاط پوششی خود (زونا پلوسيدا) سر بر می آورد و ۲۴ ساعت پس از سر بيرون آوردن در مخاط داخلی رحم قرار می گيرد.

برای رسیدن به مرحله بلاستوسیت، جنین درون انکوباتور (Incubator) در بخش جنین شناسی کشت داده می‌شود تا جنين تکامل بيشتری پيدا کند که در طی این مرحله، جنین هایی که اختلالات ژنتیکی یا کروموزوم غیر طبیعی دارند از بین می روند.

بنابراین پس از طی این زمان و رشد مناسب جنين، می توان یک یا حداکثر دو جنین را که کيفيت بهتر و پتانسيل رشد بـیشتری دارند، برای انتقال به درون رحم زن انتخاب نمود و عمل انتقال را انجام داد که همین امر خود می تواند بر روی موفقيت روش های کمک باروری تاثير گذار باشد.

از سوی دیگر فعال شدن ژنوم جنينی (محتوای ژنتیکی هر فرد شامل DNA هسته، کلروپلاست و میتوکندری) پس از مرحله ۴ يا ۸ سلولی رخ می دهد، بنابراين تعيين کيفيت جنين براساس ژنوم جنينی در روز دوم امکان پذير نبوده و انتخاب جنين بصورت دقيق صورت نمی گيرد. اين درحالی است که انتقال جنين با کيفيت مناسب باعث افزایش موفقيت به ميزان ۴۰ تا ۵۰ درصد در روش های کمک باروری می باشد.

همچنین تعداد جنین‌های انتقالی در مرحله بلاستوسیست کمتر از تعداد انتقال آنها در مرحله امبریو (در دو روز اول) می باشد؛ زیرا قدرت اتصال بلاستوسیست به جداره رحم در مقایسه با مراحل تکاملی قبلی جنین بسیار بیشتر است.

علیرغم فوايد انتقال جنين در مرحله بلاستوسيست مانند افزایش احتمال لانه گزینی، كـاهش خطر چندقلويی و امكان بررسی و ارزيابی ژنتيكی جنين، انتقال بلاستوسيست برای همه زوج ها مناسب نيست و مقداری ريسك نیز دارد.

در تعداد كمی از بيماران، هيچكدام از جنین ها به مرحله بلاستوسيست نرسيده و به تدريج از بين مي روند که اين موضوع به از بين رفتن كل جنین ها مي انجامد.

تصميم گيری براي كشت و انتقال بلاستوسيست به عواملی بستگی دارد كه شامل سن بيمار، سن تخمك، تعداد تخمك های بارورشده، موفقيت قبلی لقاح خارج از رحمی، و شايد مهمتر از همه اينها كيفيت جنین (رويان) و شمارش سلول در روز سوم انجام كشت می باشد.

اما بر اساس تحقیقات كشت و انتقال تا مرحله بلاستوسيست براي بيماران جوان تر، بيمارانی كه از اهداكنندگان جوان تر تخمك دريافت می نمايند، بيمارانی كه پاسخ دهنده خوبی هستند (تخمك بيشتری توليد می كنند) و يا بيمارانی كه لقاح خارج از رحمی قبلی موفقيت آميزی داشته اند، نتایج بهتری را به دنبال داشته است.

فرآیند انتقال بلاستوسیت

انتقال بلاستوسیت همانند انتقال جنین در مرحله مورولا به رحم است با این تفاوت که اتصال جنین به جداره رحم بعد از ۳-۲ روز انجام می‌شود زیرا بلاستوسیت ۶-۵ روز قبل از انتقال، مراحل تکاملی خود را در بخش جنین شناسی درون انکوباتور طی نموده است.